Prezes UKE: koniec modelu „zero rating”. Zgodnie z wyrokiem TSUE
21 maja 2024
Prezes UKE wydał zalecenia nakazujące operatorom mobilnym zaprzestanie świadczenia dostępu do wybranych usług i treści oferowanych w internecie w modelu „zero rating”, uznanym przez TSUE za dyskryminujący i sprzeczny z ideą otwartego internetu.
Dostawcy usług do internetu powinni traktować wszystkie transmisje danych tak samo, bez dyskryminacji, ograniczania czy ingerencji, bez względu na nadawcę i odbiorcę, konsultowane lub rozpowszechniane treści, wykorzystywane lub udostępniane aplikacje lub usługi, lub też na wykorzystywane urządzenia końcowe – głosi Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) z 25 listopada 2015 roku (2015/2120).
Na tej podstawie Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej wydał trzy wyroki w trybie prejudycjalnym (a więc na wniosek sądów powszechnych o to jak stosować przepisy Rozporządzenia), oceniające pod tym kątem praktyki handlowe przedsiębiorców telekomunikacyjnych polegające na oferowaniu abonentom usług i treści z tzw. stawką zerową (zero rating), a zatem stosowanie zerowej ceny za ruch danych internetowych związany z określoną aplikacją lub klasą aplikacji, a dane nie są wliczane do żadnego limitu danych obowiązującego w usłudze dostępu do internetu.
W wyrokach w sprawie C-34/20, pkt 17; C-5/20, pkt 14 oraz C-854/19, pkt 15, TSUE określa takie oferty jako „(…) praktykę handlową, w ramach której dostawca dostępu do Internetu stosuje „stawkę zerową” lub stawkę korzystniejszą w odniesieniu całości lub części transmisji danych związanej z daną aplikacją lub daną kategorią szczególnych aplikacji oferowanych przez partnerów tego dostawcy dostępu. Dane te nie są więc odliczane od ilości danych zakupionej w ramach pakietu podstawowego. Taka opcja, oferowana w ramach ograniczonych pakietów, umożliwia zatem dostawcom dostępu do Internetu zwiększenie atrakcyjności ich oferty”.
Mając na uwadze takie otoczenie i regulacje prawne Prezes UKE podjął decyzję o przeanalizowaniu sytuacji rynkowej w tym zakresie. W II półroczu 2023 r., przeprowadzona została kontrola przestrzegania przez największych operatorów mobilnych świadczących usługi dostępu do internetu, przepisu art. 3 ust. 2 i 3 Rozporządzenia. Kontroli zostały poddane oferty największych polskich dostawców usług dostępu do internetu:
- T-Mobile Polska S.A.
- Orange Polska S.A.
- Polkomtel Sp. z o.o.
- P4 Spółka z o.o.
- Canal+ Polska S.A.
- Polsat Cyfrowy S.A.
- Premium Mobile sp. z o.o.
Kontrola Prezesa UKE potwierdziła, że wszyscy kontrolowani operatorzy sprzedają dostęp do wybranych usług i treści w modelu „zero rating”. Model ten występuje, gdy dostawca usług internetowych stosuje zerową cenę za ruch danych związany z określoną aplikacją lub klasą aplikacji, a dane nie są wliczane do żadnego limitu danych obowiązującego w usłudze dostępu do internetu.
I tak, jeżeli, dla przykładu, w ramach usługi dostępu do internetu operator nie pobiera od użytkownika opłat za dane wykorzystywane np. do strumieniowego przesyłania muzyki w ramach konkretnej aplikacji, lub wszystkich aplikacji do tego przeznaczonych, to dostawca stosuje w przypadku tych aplikacji właśnie model „zero rating”. Innymi słowy, usługa w modelu „zero rating” polega na takim skonfigurowaniu usługi dostępu do internetu przez operatora, że korzystanie z wybranych przez niego treści, usług lub aplikacji nie powoduje zaliczania wygenerowanego transferu danych do limitu, przyznanego użytkownikowi końcowemu w okresie rozliczeniowym. Dodatkowo, po wykorzystaniu przyznanego w ramach umowy całego limitu danych, klienci mogą dalej korzystać z tych aplikacji z pełną prędkością internetu.
Istnieją różne warianty usług z dostępem w modelu „zero rating”, niemniej jednak ich istota sprowadza się do handlowego preferencyjnego traktowania przez dostawcę usług internetowych określonej kategorii ruchu w sieci.
Model ten jest stosowany w przypadku usług dostępu do:
- platform socialmediowych,
- komunikatorów internetowych,
- platform streamingu wideo,
- platform streamingu muzyki,
- platform usług bankowych,
- platform oferujących ebooki i prasę elektroniczną,
- platform obsługi abonentów danego operatora (usługi customer care),
- platform gier online,
- platform nawigacji i map,
- platform e-commerce.
W tej sytuacji Prezes UKE, mając na uwadze ustalony stan faktyczny jak również rozumiejąc sytuację klientów i przedsiębiorców, podjął decyzję o wydaniu dla kontrolowanych przedsiębiorców zaleceń nakazujących
- zaprzestanie zawierania umów oraz stosowania wzorców umownych obejmujących usługi rozliczane w modelu „zero rating”. Usunięcie stwierdzonych nieprawidłowości powinno nastąpić w terminie 30 dni od dnia doręczenia zaleceń pokontrolnych.
- modyfikację obowiązujących umów zawierających usługi rozliczane w modelu „zero rating” w taki sposób by Spółka nie świadczyła usług rozliczanych w modelu „zero rating”. Przedsiębiorcy powinni dokonać modyfikacji umów zawartych zarówno przed dniem doręczenia zaleceń pokontrolnych, jak również umów zawartych w okresie od dnia doręczenia zaleceń pokontrolnych do upływu 30 dni od dnia doręczenia zaleceń pokontrolnych, w terminie 24 miesięcy od dnia doręczenia zaleceń pokontrolnych.
Zalecenia te nie dotyczą sytuacji, gdy obowiązek dostępu do usług świadczonych w modelu „zero rating” wynika z obowiązujących przepisów prawa.
Robert Rożek, naczelnik, Departament Kontroli
Kamil Klimkiewicz, ekspert, Departament Polityki Konsumenckiej