- Urząd Komunikacji Elektronicznej

Konsument i korzystanie z usług telekomunikacyjnych

Od pojawienia się pierwszych telefonów komórkowych w Polsce minęło już prawie 30 lat, kilka miesięcy przed nimi nasz kraj uzyskał dostęp do sieci internet. Nieśmiałe początki korzystania z usług telekomunikacyjnych przeobraziły się w powszechność dostępową i codzienne korzystanie z urządzeń.

Każdego roku przybywa konsumentów korzystających z usług telekomunikacyjnych. Od lat wśród użytkowników zauważalny jest trend korzystania z telefonu komórkowego czy serfowania po internecie przez coraz młodsze osoby. Potwierdzają to badania opinii publicznej w zakresie funkcjonowania rynku usług telekomunikacyjnych oraz preferencji konsumentów przeprowadzane co roku na zlecenie Urzędu Komunikacji Elektronicznej.

Badanie dzieci i rodziców

Dynamizm rozwijającego się świata wpływa na korzystanie z usług telekomunikacyjnych przez coraz to młodsze grupy wiekowe. Dzieci zwykle zaczynają korzystać z telefonu komórkowego w wieku 7-8 lat (46,8%).

W jakim wieku zacząłeś(aś) korzystać z własnego telefonu komórkowego?

 

 

Źródło: UKE, raport z badania dzieci i rodziców 2021

Co więcej, niemal każde dziecko ma telefon typu smartfon (97,7%), który zazwyczaj jest wybierany wspólnie z rodzicami (51,7% dzieci; 50,5% rodzice). Natomiast wybór oferty komórkowej pozostaje w gestii rodzica (79,1%). Warto zaznaczyć, że podobnie jak w roku ubiegłym niemal połowa rodziców przyznała, że wydaje na korzystanie z telefonu przez dzieci od 21 do 30 zł miesięcznie (48,5%).

Podobnie wiekowo plasuje się zestawienie użytkowników internetu. Najczęściej dzieci zaczynają korzystać z internetu w wieku 7-8 lat (36,2%), nieco rzadziej jest to 5-6 lat (27,6%).

Ile miałeś(aś) lat, kiedy zacząłeś(aś) korzystać z internetu?

 

 

Źródło: UKE, raport z badania dzieci i rodziców 2021

Zdecydowana większość dzieci (88,8%) korzysta z internetu poza edukacją online. Największą popularnością wśród młodzieży cieszą się serwisy muzyczne (57,8%) oraz granie w gry (56,7%). Nieco niżej znalazły się komunikatory (49,9%) oraz serwisy społecznościowe (46,5%) czy VOD (45,5%). 42,4% dzieci w wieku szkolnym chętnie korzysta z serwisów edukacyjnych.

Powszechny dostęp do internetu oraz użytkowanie telefonów komórkowych/tabletów czy komputera wiąże się z potrzebą poszerzania świadomości bezpiecznego korzystania z usług. Blisko 57,8% rodziców wskazało, że dzieci samodzielnie instalują aplikacje na telefon. Podobny odsetek dzieci wskazał, że instaluje sobie aplikacje (57,4%). Około 41% rodziców przyznaje, że ich dzieci wiedzą, jak zrobić zakupy przez aplikacje mobilne. Jednocześnie, w trosce o bezpieczeństwo 62,3% badanych rodziców deklaruje, że stosuje kontrolę rodzicielską w kontekście korzystania przez ich dziecko z internetu.

Blisko 91% rodziców słyszało o zasadach bezpiecznego korzystania z internetu.

Czy słyszał(a) Pan/Pani o zasadach bezpiecznego korzystania z internetu?

 

 

Źródło: UKE, raport z badania dzieci i rodziców 2021

92% rodziców przyznaje, że rozmawiało z dzieckiem o bezpiecznym korzystaniu z internetu. Do 3 najczęstszych zagrożeń i niebezpiecznych zachowań, które mogą wynikać z korzystania z internetu przez dziecko, rodzice zaliczają: uzależnienie, kontakt z nieznajomymi (nieznajomy może nie być osobą, za którą się podaje), kontakt z nieodpowiednimi treściami takimi jak: pornografia, przemoc, rasizm (odpowiednio 38,2%, 37,8% i 37,4%).

Badanie nauczycieli

Czas pandemii przyczynił się do prowadzenia zajęć na odległość. 17,0% nauczycieli prowadziło lekcje w formie zdalnej przed marcem 2020 r. (przed wprowadzeniem takiej formy do szkół). Nauczyciele korzystają podczas zajęć zdalnych raczej z własnego komputera/laptopa (83,4%), a 16,6% badanych pożycza sprzęt od szkoły/gminy.

Czy podczas zajęć w formie nauki zdalnej korzysta Pan/Pani:

 

 

Źródło: UKE, raport z badania nauczycieli 2021

Zdecydowana większość nauczycieli prowadzi lekcje on-line w formie wideo rozmów z wykorzystaniem platformy/komunikatora (78,1%), dużo mniej osób przekazuje uczniom zadania/materiały do samodzielnego opracowania przez dzieci (44,0%). 26,5% badanych prowadzi webinaria dla klasy/grupy, a 22,0% nauczycieli prowadzi indywidualne konsultacje z uczniami. Ze wszystkich wymienionych form nauki zdalnej korzysta 14,8% respondentów. Warto dodać, że 28,2% nauczycieli przyznało, że odpowiada im zdalna forma prowadzenia zajęć z uczniami.

Jak często w ciągu ostatnich 12 miesięcy korzystał(a) Pan/Pani z komunikatorów?

 

 

Źródło: UKE, raport z badania nauczycieli 2021

Prawie połowa nauczycieli korzysta codziennie z komunikatorów (47,5%). Co piąty badany (20,0%) często lub czasami udostępnia zdjęcia swoich bliskich w internecie, rzadko robi to 32,3% nauczycieli, a nigdy zdjęć bliskich nie udostępnia prawie połowa odpowiadających (47,6%).

Zagadnienia związane z bezpieczeństwem w sieci są tematem znanym każdemu użytkownikowi internetu. Zdecydowana większość badanych nauczycieli korzysta z programów antywirusowych antyspyware i innych pozwalających zabezpieczyć komputer/laptop (79,7%) oraz telefon komórkowy/smartfon (66,0%) przed potencjalnym zagrożeniem. Ponad połowa nauczycieli (59,8%) wie, jak sprawdzić czy korzysta z bezpiecznego połączenia z internetem, a 81,6% osób aktualizuje oprogramowanie, z którego korzysta. Niemal wszyscy respondenci (90,8%) odpowiedzieli, że prywatność w sieci ma dla nich duże znaczenie, jednak tylko 28,8% badanych korzysta z rozwiązań zwiększających poziom prywatności w Internecie.

Badani nauczyciele znają akcje społeczne prowadzone przez Urząd Komunikacji Elektronicznej. Ponad połowa respondentów słyszała o akcji „Klikam z głową” (67,2%) oraz kampanii „Ja Online” (50,4%). Tylko nieco mniejszy odsetek badanych zna również akcję społeczną „Koduj z UKE” (47,1%).

Korzystanie z usług telekomunikacyjnych podczas pandemii

Blisko 53,2% rodziców wskazało, że zapotrzebowanie na usługi telekomunikacyjne podczas pandemii wzrosło.

Czy w czasie pandemii COVID-19 wzrosło zapotrzebowanie Pana/Pani dziecka na usługi telekomunikacyjne?

 

 

Źródło: UKE, raport z badania dzieci i rodziców 2021

Rozważając usługi, z których dzieci najczęściej korzystały podczas pandemii, najwięcej dzieci (40,5%) i rodziców (45,6%)wskazało  na połączenia głosowe. Dzieci wskazały, że drugą najczęstszą aktywnością było granie w gry (39,9%). Blisko 43,0% rodziców wskazało, że granie było jedną z aktywności, którą ich dzieci podejmowały najczęściej.

Proszę powiedzieć, jaką rolę pełniły usługi telekomunikacyjne w życiu codziennym Pana(i) dziecka przed pandemią?

 

 

Źródło: UKE, raport z badania dzieci i rodziców 2021

W ocenie rodziców rola usług telekomunikacyjnych w życiu dzieci nieco zmieniła się. Blisko 75,4% (suma odpowiedzi: zdecydowanie ważną i raczej ważną) respondentów wskazało, że usługi telekomunikacyjne były ważne w życiu codziennym przed pandemią. Badani zapytani o ich rolę w życiu dzieci podczas pandemii wskazali, że są one ważne (86,4% suma odpowiedzi: zdecydowanie ważną i raczej ważną). Okres pandemii miał niewielki wpływ na wybór usług internetu przez rodziców (14,6% dla internetu stacjonarnego; 12,8% dla internetu mobilnego).

Przeprowadzane badania opinii publicznej w zakresie funkcjonowania rynku usług telekomunikacyjnych oraz preferencji konsumentów są dla Urzędu Komunikacji Elektronicznej bardzo ważne w kontekście naszych działań edukacyjnych. Dzięki uzyskanym wynikom możemy dopasować treści które przekazujemy między innymi w ramach kampanii „Klikam z głową” czy „Ja Online”. Więcej informacji dostępnych na Edukacja - Centrum Informacji Konsumenckiej (uke.gov.pl)

 

Katarzyna Grabowska, starszy specjalista, Departament Polityki Konsumenckiej