Światowy Dzień Konsumenta - jakie mamy prawa i obowiązki jako konsument?

Światowy Dzień Konsumenta - jakie mamy prawa i obowiązki jako konsument?

Jutro obchodzimy dzień, który przypomina nam, że jesteśmy konsumentami i jako konsumenci mamy prawa, ale również obowiązki. W 1983 r. międzynarodowa organizacja związków konsumenckich - Consumers International, ogłosiła 15 marca Światowym Dniem Praw Konsumenta.

Dlaczego 15 marca? To rocznica słynnego wystąpienia Prezydenta Stanów Zjednoczonych, Johna F. Kennedy’ego, który w 1962 roku, przed Kongresem Stanów Zjednoczonych, wypowiedział sentencję: „Consumers, by definition, include us all (...)” – „Wszyscy, z definicji, jesteśmy konsumentami”. Zaprezentował wtedy projekt ustawy o prawach konsumentów (Kennedy's Bill of Rights) zawierający cztery podstawowe prawa do:

  • informacji,
  • bezpieczeństwa,
  • wyboru produktów i usług,
  • wyrażania opinii.

W ciągu kolejnych lat katalog został rozszerzony o kolejne prawa do:

  • zaspokajania podstawowych potrzeb,
  • dochodzenia roszczeń,
  • edukacji,
  • zdrowego środowiska.

W 1985 roku Zgromadzenie Ogólne ONZ przyjęło Wytyczne ONZ dotyczące ochrony konsumentów. Wytyczne te stanowią ważne narzędzie, nadające dodatkową legitymację zasadom praw konsumentów oraz praktyczne wsparcie i wskazówki dla rozwoju ochrony konsumentów na całym świecie. Wytyczne zawierają szereg potrzeb konsumentów, które w szerokim zakresie odzwierciedlają nasze prawa.

To właśnie konsumenci i nasze potrzeby są podstawą rozwoju gospodarki, jednak nadal nasze prawa są niekiedy marginalizowane. Jednostka w starciu z przedsiębiorcą, za którym stoi kapitał i skomplikowane procedury, ma mniejsze szanse na skuteczne dochodzenie roszczeń.

Światowy Dzień Konsumenta to okazja by przypomnieć, że wszyscy jesteśmy konsumentami! Kupujemy produkty, zawieramy umowy, korzystamy z usług telekomunikacyjnych, finansowych, transportowych, turystycznych, e-commerce i wielu innych. To też okazja by przypomnieć, że nie jesteśmy sami w sporach z przedsiębiorcami. W Polsce, podobnie jak w innych państwach demokratycznych, funkcjonują różnego rodzaju instytucje, do których konsument może się zgłosić, jeśli sam nie radzi sobie z problemem. Tam pomogą nam eksperci z wiedzą specjalistyczną. Takie instytucje pozwalają wyrównywać szanse – sprawiać, że spór jednostki z przedsiębiorcą może się toczyć w sposób sprawiedliwy mimo różnicy wiedzy i doświadczeń.  

Jedną z instytucji, które wspierają konsumentów jest Urząd Komunikacji Elektronicznej. Dbamy abyśmy mieli dostęp do usług telekomunikacyjnych oferowanych w dobrej jakości i po akceptowalnych cenach, zapewniamy polubowne rozwiązywanie sporów, edukujemy konsumentów i działamy na rzecz podnoszenia kompetencji cyfrowych, wspieramy osoby ze szczególnymi potrzebami, podejmujemy interwencje w sprawach dotyczących funkcjonowania rynku usług telekomunikacyjnych i pocztowych, wspieramy rozwój infrastruktury i usług.

Tylko świadomy konsument może uniknąć manipulacji i zagrożeń jakie czyhają na niego na etapie wybierania oferty, zawierania umowy czy korzystania z usług. Świadomy konsument zna swoje potrzeby, swoje prawa, obowiązki i podejmuje odpowiedzialne decyzje. Dlatego tak ważna jest edukacja i samorozwój.

Przygotowaliśmy Poradnik Masz prawo!, w którym przypominamy 15 podstawowych praw konsumentów korzystających z usług telekomunikacyjnych.

Masz prawo do:

  • wybrania formy zawarcia umowy
  • zawarcia umowy na okres krótszy niż 24 miesiące lub na czas nieokreślony
  • odstąpienia od umowy
  • wypowiedzenia umowy
  • wypowiedzenia umowy, która została automatycznie przedłużona
  • przeniesienia numeru do innej lokalizacji
  • przeniesienia numeru do innej sieci
  • zachowania ciągłości świadczenia usługi internetowej
  • zablokowania usługi o podwyższonej opłacie
  • poznania kosztów roamingu
  • korzystania z udogodnień dla osób ze szczególnymi potrzebami
  • reklamacji
  • złożenia reklamacji w ciągu 12 miesięcy
  • odszkodowania
  • polubownego rozwiązania sporu

Szczegóły znajdziesz na stronie Centrum Informacji Konsumenckiej oraz w załączonym do artykułu dokumencie.

Instytucje, które pomagają konsumentom

W dochodzeniu praw, poza UKE, pomagają nam instytucje takie jak Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów, Urząd Ochrony Danych Osobowych, Rzecznik Finansowy, Komisja Nadzoru Finansowego, Europejskie Centrum Konsumenckie, Urząd Transportu Kolejowego, Rzecznik Praw Pasażera oraz Urząd Regulacji Energetyki i rzecznicy konsumentów.

  • Prawa i obowiązki konsumenta na rynku usług telekomunikacyjnych i pocztowych:

Centrum Informacji Konsumenckiej Urzędu Komunikacji Elektronicznej

 

  • Zasady i prawa obowiązujące w Polsce w kontaktach konsument - przedsiębiorca (sprzedawca, usługodawca):

Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów

 

  • Informacje w zakresie ochrony danych osobowych i prywatności:

Urząd Ochrony Danych Osobowych

 

  • Informacje na temat ubezpieczycieli i banków oraz gdzie szukać pomocy w przypadku sporu z instytucją finansową:

Komisja Nadzoru Finansowego oraz Rzecznik Finansowy

 

  • Pomoc i porady w zakresie praw konsumenta podczas podróży po UE, Norwegii, Islandii i Wielkiej Brytanii:

Europejskie Centrum Konsumenckie

 

  • Informacje i prawa związane z podróżowaniem koleją:

Urząd Transportu Kolejowego

 

  • Prawa pasażerów przewoźników lotniczych:

Rzecznik Praw Pasażerów Urząd Lotnictwa Cywilnego:

 

  • Informacje dla odbiorców energii i paliw:

Urząd Regulacji Energetyki

 

  • Porad z zakresu ochrony praw konsumenta udzielają rzecznicy konsumentów.

Dane kontaktowe do rzeczników w Twoim mieście lub województwie znajdziesz w wyszukiwarce na stronie: UOKiK - Konsumenci - Instytucje Konsumenckie - Rzecznicy konsumentów

 

  • Zgłaszanie stron internetowych służących do wyłudzeń danych i środków finansowych i oszustw komputerowych:

CERT.PL NASK

 

Konsumentów wspierają również liczne organizacje pozarządowe, stowarzyszenia, fundacje, federacje, np. Federacja Konsumentów.

Wszyscy jesteśmy konsumentami. Znajmy swoje prawa :)

 

 

Milena Górecka, naczelnik, Departament Polityki Konsumenckiej

Pliki do pobrania