Światowy Dzień Konsumenta
15 marca 2024
15 marca obchodzimy Światowy Dzień Konsumenta - święto poświęcone ochronie praw i interesów konsumentów na całym świecie. W tym roku dodatkowo obchodzimy 25lecie działalności rzeczników konsumentów. To doskonała okazja, aby przyjrzeć się roli konsumentów w dzisiejszym globalnym społeczeństwie oraz podkreślić znaczenie bezpiecznego podejścia do zakupów. Jednak tym razem w kontekście dynamicznie zmieniającego się świata cyfrowego, gdzie konsumenci stają przed nowymi wyzwaniami i możliwościami. W tym roku skupimy się na zagadnieniach związanych z ochroną konsumentów w erze cyfrowej - erze zakupów online.
Rola Technologii w Konsumpcji
W ostatnich latach technologia znacząco zmieniła sposób, w jaki kupujemy i konsumujemy produkty oraz usługi. Handel elektroniczny, aplikacje mobilne, sztuczna inteligencja - to tylko niektóre z narzędzi, które wpłynęły na nasze codzienne decyzje zakupowe. W konsumpcji rozwój technologii wpływa na:
- dostępność produktów i usług: technologia umożliwia łatwiejszy dostęp do różnych produktów i usług poprzez e-commerce, aplikacje mobilne i platformy internetowe. Konsumenci mogą teraz kupować produkty z dowolnego miejsca na świecie i korzystać z usług online bez konieczności wychodzenia z domu;
- personalizację zakupów: dzięki technologii firmy mogą lepiej zrozumieć preferencje, potrzeby i zachowania konsumentów, co umożliwia dostarczenie spersonalizowanych produktów i usług. Algorytmy uczenia maszynowego i analiza danych pozwalają firmom na tworzenie dedykowanych ofert i rekomendacji, które są bardziej dopasowane do indywidualnych potrzeb klientów;
- komunikację i obsługę klienta: technologia umożliwia szybką i skuteczną komunikację między firmami a klientami poprzez różne kanały, takie jak czat online, media społecznościowe czy e-maile. Automatyzacja procesów obsługi klienta za pomocą chatbotów oraz systemów CRM (Customer Relationship Management) pozwala firmom lepiej, szybciej i taniej obsługiwać potrzeby i zapytania klientów.
Dzięki technologii konsumenci mają większy wybór, łatwiejszy dostęp do informacji, szybsze transakcje oraz brak ograniczeń do czasu i miejsca zakupów. Jednak równocześnie pojawiają się nowe wyzwania związane z cyberzagrożeniami. Wyzwania związane z bezpieczeństwem danych osobowych, oszustwami internetowymi i nadmiernym wykorzystaniem technologii przez hakerów czy nieuczciwych sprzedawców są stale obecne w dzisiejszym cyfrowym świecie. Dlatego w tym szczególnym dniu warto przypomnieć konsumentom o potencjalnych zagrożeniach czyhających w świecie online:
- Oszustwa internetowe: złośliwe oprogramowanie, phishing, fałszywe strony internetowe i inne formy oszustw internetowych są stale obecne w sieci. Oszuści często wykorzystują socjotechnikę, aby uzyskać dostęp do poufnych danych lub środków finansowych użytkowników. Zastosowanie sztucznej inteligencji (AI) przez hakerów może prowadzić do powstawania bardziej zaawansowanych i trudniejszych do wykrycia ataków.
- Ransomware: ataki polegające na zaszyfrowaniu danych użytkowników i żądaniu okupu w zamian za ich odblokowanie są coraz bardziej powszechne.
- Deepfake i manipulacja medialna: zaawansowane techniki manipulacji mediów, takie jak deepfake, mogą być wykorzystywane do fałszowania treści audio i wideo, co zwiększa ryzyko dezinformacji i oszustw w Internecie.
Światowy Dzień Konsumenta to okazja by przypomnieć, że wszyscy jesteśmy konsumentami! To też okazja by przypomnieć, że istnieje szereg instytucji, do których możemy się zgłosić w przypadku problemu z przedsiębiorcą. Takie instytucje pozwalają wyrównywać szanse – sprawiać, że spór jednostki z przedsiębiorcą może się toczyć w sposób sprawiedliwy mimo różnicy wiedzy i doświadczeń.
Instytucje, które pomagają konsumentom:
- Urząd Komunikacji Elektronicznej - prawa i obowiązki konsumenta na rynku usług telekomunikacyjnych i pocztowych:
- Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów - zasady i prawa obowiązujące w Polsce w kontaktach konsument - przedsiębiorca (sprzedawca, usługodawca).
- Urząd Ochrony Danych Osobowych - informacje w zakresie ochrony danych osobowych i prywatności.
- Komisja Nadzoru Finansowego oraz Rzecznik Finansowy - informacje na temat ubezpieczycieli i banków oraz gdzie szukać pomocy w przypadku sporu z instytucją finansową.
- Europejskie Centrum Konsumenckie - pomoc i porady w zakresie praw konsumenta podczas podróży po UE, Norwegii, Islandii i Wielkiej Brytanii.
- Urząd Transportu Kolejowego - informacje i prawa związane z podróżowaniem koleją.
- Rzecznik Praw Pasażerów Urząd Lotnictwa Cywilnego - prawa pasażerów przewoźników lotniczych.
- Urząd Regulacji Energetyki - informacje dla odbiorców energii i paliw.
- Rzecznicy konsumentów - porady z zakresu ochrony praw konsumenta.
- CERT.PL NASK - zgłaszanie wiadomości i stron internetowych służących do wyłudzeń danych i środków finansowych i oszustw komputerowych
W obliczu dynamicznych zmian w technologii i handlu elektronicznego, Międzynarodowy Dzień Konsumenta jest doskonałą okazją do refleksji nad wyzwaniami i możliwościami, jakie stoją przed nami jako konsumentami w erze cyfrowej. Pamiętajmy o swoich prawach, bądźmy świadomi, zdrowo krytyczni i dbajmy o nasze bezpieczeństwo w świecie internetowego handlu.
Bezpiecznych zakupów:)
A my dziś przypominamy Wam o prawach na rynku usług telekomunikacyjnych w poradniku Masz prawo:)
Agnieszka Osełka, ekspert, Departament Polityki Konsumenckiej
