- Urząd Komunikacji Elektronicznej

Jak pasmo to UKE, jak radio to cyfrowe

Już za chwilę w eterze pojawią się kolejne stacje radiowe w cyfrowym standardzie DAB+. Tym razem lokalne, w 7 lokalizacjach. Jednak inaczej niż w przypadku telewizji cyfrowej DVB-T, nowe programy będą koegzystować z analogowymi.

Konkurs na siedem rezerwacji częstotliwości multipleksów lokalnych radia cyfrowego DAB+ (MUXRL) Prezes UKE ogłosił 8 kwietnia. Uczestnicy konkursu, którzy otrzymają rezerwacje częstotliwości, zostaną do połowy 2030 roku operatorami następujących MUXRL:

Nowe programy

Każdy z siedmiu MUXRL tworzyć będzie maksymalnie 12 programów radiofonicznych, które otrzymały lub otrzymają od Przewodniczącego KRRiT stosowne koncesje. Ich wykaz dostępny jest na stronach KRRiT.

Standard DAB+

DAB to standard radia cyfrowego. Początki DAB sięgają jeszcze lat 80. zeszłego stulecia. DAB stanowił podstawę dla standardów naziemnej telewizji cyfrowej (DVB-T/DVB-T2). W 2007 r. ukazała się jego zaktualizowana wersja (sygnowana znakiem „+”) – DAB+. Standard ten jest powszechny w Europie i na świecie.

Podobnie jak w przypadku cyfrowej telewizji naziemnej, cyfrowy charakter radia pozwala na umieszczenie w jednym bloku częstotliwościowym znacznie większej liczby programów radiowych niż to ma miejsce w radiu analogowym (np. dobrze nam znanym radiu FM). W przypadku DAB+ w jednym bloku częstotliwościowym można umieścić od kilku do kilkunastu programów.

Dodatkowo, DAB+ oferuje dodatkowe usługi, które nie są dostępne w radiu analogowym. Przykładowo są to m.in.:

• SPI, czyli przewodnik po programach
• Slideshow, czyli możliwość przedstawiania obrazów, np. okładek płyt,
• Journaline, czyli rozbudowany serwis tekstowy,
• programy typu pop-up, czyli programy, które związane z danym wydarzeniem są emitowane przez nadawcę przez ograniczony czas. Przykładem tego typu jest Radio Chopin.

Ogromną zaletą DAB+ jest możliwość kształtowania jakości dźwięku w zależności od zastosowanej przepływności strumienia danych. Przy niższej przepływności dla audycji opierającej się przede wszystkim na rozmowach, wywiadach, uzyskaną nadwyżkę można przeznaczyć na polepszenie jakości programu muzycznego, np. poświęconemu muzyce klasycznej. W tym również zastosowanie systemu surround 5.1

Radio cyfrowe to również prostota obsługi. Odbiorniki DAB+ wyświetlają dostępną listę programów, z której wybieramy interesujący nas program. Lista programów ustalana jest automatycznie, nie musimy więc skupiać się na poszukiwaniu właściwej „częstotliwości”.

DAB+ w Polsce

W 2012 r. wydano rezerwację częstotliwości na pierwszy ogólnopolski multipleks radia cyfrowego (MUXR3). W ramach MUXR3 emitowane są programy Polskiego Radia. Mapa zasięgu dostępna jest na stronach nadawcy. Do rozdysponowania pozostają jeszcze dwa multipleksy radia cyfrowego o zasięgu ogólnopolskim (MUXR1 i MUXR2).

W 2020 r. Przewodniczący KRRiT ogłosił konsultacje dotyczące kwestii programowych na MUXR1. Wyniki konsultacji dostępne są na stronach KRRiT. 

Wydanie rezerwacji na MUXRL po ogłoszonym konkursie stanowi pierwszy krok do rozdysponowania multipleksów lokalnych radia cyfrowego. Oprócz objętych konkursem siedmiu MUXRL, do rozdysponowania w ramach rezerwacji częstotliwości pozostanie 29 MUXRL. Łącznie możliwe więc będzie przydzielenie 36 rezerwacji częstotliwości na 34 obszarach. Poniższa mapka prezentuje orientacyjne zasięgi tych multipleksów.

Przydział dalszych rezerwacji odbywać się będzie zgodnie ze wspólnym stanowiskiem Prezesa UKE i Przewodniczącego KRRiT z 17 maja 2019 r.:

1. Przewodniczący KRRiT publikuje, uzgodnione z Prezesem UKE, ogłoszenie o możliwości uzyskania koncesji na rozpowszechnianie programu w multipleksie cyfrowym DAB+, co jest jednoznaczne z rozpoczęciem procesu koncesyjnego.
2. Prezes UKE udzieli rezerwacji częstotliwości na lokalny multipleks radiowy dla operatora multipleksu.
3. W przypadku stwierdzenia braku dostatecznych zasobów częstotliwości i konieczności wyłonienia podmiotu, na rzecz którego zostanie dokonana rezerwacja (operatora multipleksu) w drodze konkursu, konkurs taki zostanie przeprowadzony przez Prezesa UKE.
4. Warunki uczestnictwa w konkursie w zakresie dodatkowych obowiązków i zadań przedsiębiorcy dotyczących zawartości programowej, w tym warunków dotyczących transmisji obowiązkowej, określone zastaną przez KRRiT na wniosek Prezesa UKE, uwzględniając pozaekonomiczne interesy narodowe dotyczące kultury, języka i pluralizmu mediów.

Jak słuchać „nowego” radia? Czy radio analogowe zostanie wyłączone?

Aktualnie nie ma w Polsce i w Europie planów wyłączenia radia analogowego. Radio DAB+ wykorzystuje inny zakres częstotliwości (174-230 MHz) niż radio analogowe, które dostępne jest na falach:

• długich (144-288 kHz),
• średnich (522-1611 kHz),
• ultrakrótkich (87,5-108 MHz, tzw. pasmo UKF-FM).

Niemniej w kilku krajach przyjęto strategię, przynajmniej wstępnie, w której opisany jest warunek wyłączenia radia analogowego. Dotyczy to np. Norwegii, Szwajcarii, Austrii czy Wielkiej Brytanii.

Odbiorniki zgodne ze standardem DAB+ i umożliwiające odbiór stacji radiowych w Polsce, oznaczone są specjalnym logo. Kupując urządzenie warto zwrócić na nie uwagę.

Konrad Bródka, naczelnik, Departament Częstotliwości
Piotr Błaszczyk, naczelnik, Departament Częstotliwości